โรคฟัน และโรคในช่องปากสำหรับผู้สูงอายุ
ตามธรรมชาติของผู้สูงอายุ ที่ต้องประสบกับภาวะเสื่อมของร่างกาย อีกทั้งโรคประจำตัวต่างๆ รวมทั้งสุขภาพฟันและช่องปาก ที่จะเริ่มมีปัญหาเกี่ยวกับโรคฟัน และโรคในช่องปากสำหรับผู้สูงอายุ โดยเฉพาะการเกิดฟันผุบริเวณผิวรากฟัน รวมทั้งโรคภายในช่องปาก เช่น ปากแห้ง น้ำลายน้อย และภาวะการกลืนลำบาก เพราะหากเกิดการติดเชื้อ และลุกลามขึ้นมา สามารถเป็นอันตราย ถึงขั้นสูญเสียฟันไฟ รวมทั้งเชื้ออาจแพร่กระจายไปยังระบบอื่นๆในร่างกายได้ ดังนั้นผู้สูงอายุควรโรคฟัน และโรคในช่องปาก
โรคฟัน และโรคในช่องปากในผู้สูงอายุ
- ฟันผุบริเวณผิวรากฟัน
- รากฟันอักเสบ
- จากภาวะสูญเสียฟัน หรือฟันหลอ
- เหงือกอักเสบ
- ปริทันต์อักเสบ
- เป็นแผลบริเวณเนื้อเยื่ออ่อนในช่องปาก
- มีแผลรอยแตกบริเวณมุมปาก
- ภาวะปากแห้งน้ำลายน้อย
- ภาวะกลืนผิดปกติ
- แผลในช่องปากจากการใช้ฟันปลอมที่ไม่ถูกสุขลักษณะ
สาเหตุของการเกิดโรคฟัน และโรคในช่องปากในผู้สูงอายุ
- ความเสื่อมของฟันตามธรรมชาติสำหรับผู้สูงอายุ
- การรับประทานอาหารที่ทำให้เกิดคราบพลัคไปเกาะที่ฟัน และภายในช่องปาก เช่น อาหารประเภทแป้ง และอาหารที่มีรสชาติหวาน
- การรับประทานยา เพื่อรักษาอาการป่วย หรือโรคประจำตัวบางชนิด สามารถทำให้ปากแห้งได้
- ความเครียด
- การสูบบุหรี่
- การทำความสะอาดฟัน และช่องปาก โดยการแปรงฟันไม่สะอาดพอ จะมีเศษอาหารที่ติดค้าง เกิดปฏิกิริยากับเชื้อแบคทีเรียในช่องปาก จนกลายเป็นกรดขึ้นในช่องปาก สามารถทำลายผิวฟัน หากรุนแรงจะทะลุเข้าสู่โพรงประสาท ส่งผลทำให้สูญเสียฟันได้
- อุบัติเหตุที่เกิดจากการใช้งาน เช่น เคี้ยวอาหารที่แข็งจนเกินไป จนฟันผุ แตก บิ่น หรือการเคี้ยวแล้วฟันไปกัดกระพุ้งแก้ม หรือกัดลิ้น เป็นต้น
- การใช้ฟันปลอมไม่ถูกสุขลักษณะ
โรคฟัน และโรคในช่องปากสำหรับผู้สูงอายุที่ก่อให้เกิดโรคอื่นๆ
ผู้สูงอายุที่เป็นโรคฟัน และโรคในช่องปากจะมีความสกปรก และเชื้อโรคมากขึ้น เมื่อรับประทานอาหาร เชื้อโรคก็เข้าสู่ร่างกาย เกิดการแพร่กระจายเข้าสู่อวัยวะภายในต่างๆ เช่น ปอด ตับ และข้อกระดูก ทำให้เกิดการอักเสบ ของอวัยวะภายในเหล่านี้ ทำให้มีความสัมพันธ์ในการเกิดโรคต่างๆ ได้แก่
- โรคสมองเสื่อม มีความสัมพันธ์กับโรคปริทันต์อักเสบ และฟันผุ เกิดจากการดูแลสุขภาพช่องปากที่ไม่สะอาดของผู้ป่วยโรคสมองเสื่อมในผู้สูงอาย
- โรคหัวใจ และหลอดเลือด
- โรคเบาหวาน มีความสัมพันธ์กับโรคปริทันต์อักเสบ และการควบคุมระดับน้ำตาล
- โรคอ้วน
- โรคทางระบบทางเดินอาหาร เนื่องจากฟัน และช่องปากมีปัญหา ทำให้ไม่สามารถทำการบดเคี้ยวอาหารได้ปกติ จึงเกิดการกลืนอาหารที่ไม่ละเอียด ระบบทางเดินอาหารทำงานหนักขึ้น
- โรคมะเร็ง ผู้ป่วยโรคมะเร็งในผู้สูงอายุ ที่ได้รับการรักษาด้วยวิธีฉายแสง ที่บริเวณศีรษะ และลำคอ มีความสัมพันธ์กับต่อมน้ำลาย ทำให้มีอาการปากแห้งได้
- โรคกระดูกพรุน การใช้ยารักษาโรคกระดูกพรุน มีความเสี่ยงที่จะทำให้เกิดภาวะกระดูกขากรรไกรค้างได้
การป้องกันโรคฟัน และโรคในช่องปากสำหรับผู้สูงอายุ
- ควรรับประทานอาหารที่มีกากใย เพราะนอกจากจะช่วยให้เกิดการกระตุ้นการเคี้ยวแล้ว ยังสามารถช่วยขัดสีทำความสะอาดฟันไปในตัวอีกด้วย
- หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารรสชาติหวานจัด
- ใช้ไหมขัดฟันที่ถูกสุขลักษณะในการทำความสะอาดซอกฟันหลังรับประทานอาหาร หลีกเลี่ยงการใช้ไม้จิ้มฟัน
- ใช้ยาสีฟันผสมฟลูออไรด์ โดยแปรงให้ฟลูออไรด์สัมผัสกับผิวฟันอย่างน้อยสองนาที วันละ 2 ครั้ง ในเวลาเช้า และก่อนนอน เพื่อกำจัดจุลินทรีย์ที่เกาะฟัน และในช่องปาก
- หากมีอาการปากแห้ง และน้ำลายน้อย ควรจิบน้ำบ่อยๆ และมาพบแพทย์เพื่อรับการรักษาโดยการใช้น้ำลายเทียมในกรณีที่มีอาการรุนแรง
ในความคิดของใครหลายคน คิดว่าผู้สูงอายุจะมีการสูญเสียฟันแท้เป็นเรื่องปกติธรรมดา แต่ความจริงแล้วสามารถดูแลฟัน และรักษาช่องปากให้ปลอดจากเชื้อโรคให้สามารถใช้งานได้ในระยะเวลายาวนาน โดยการไม่ปล่อยปละละเลยการดูแลสุขภาพช่องปาก และฟัน หมั่นสังเกตความผิดปกติของฟัน และในช่องปากบ่อยๆ หากมีความผิดปกติควรไปพบทันตแพทย์โดยทันที ทั้งนี้ครอบครัวท่านใดมีผู้สูงอายุมีความผิดปกติเช่น มีอาการปวด บวม เป็นหนอง ที่บริเวณฟัน และในช่องปาก ควรพาท่านไปพบทันตแพทย์เพื่อทำการตรวจ และรักษา เพื่อป้องกันการเกิดโรคต่างๆ ที่จะตามมา