ผู้สูงอายุกับการขาดวิตามินบี 12
วิตามินบี 12 กับผู้สูงอายุ
วิตามินบี 12 เป็นวิตามินชนิดหนึ่งที่ละลายในน้ำ มีความสำคัญในการส่งเสริมการเจริญเติบโตและการทำงานของระบบประสาท และการส่งเสริมการสร้างเม็ดเลือด อาหารที่มีวิตามินบี 12 มีอยู่ในเนื้อสัตว์ เช่น เนื้อสัตว์ ปลา ไข่ นม และตับ เป็นต้น
ผู้สูงอายุมักมีความเสี่ยงต่อการขาดวิตามินบี 12 เนื่องจากสาเหตุต่าง ๆ เช่น การดูแลสุขภาพที่ไม่เพียงพอ หรือปัญหาที่เกี่ยวข้องกับการดูแลสุขภาพที่มีอยู่ในวัยหนุ่มสาว ผลกระทบจากการขาดวิตามินบี 12 อาจเกิดอาการต่าง ๆ เช่น ชาตามปลายมือและปลายเท้า อ่อนแรง ลืมง่าย ความดันโลหิตต่ำ ซีด เม็ดเลือดแดงใหญ่กว่าปกติ หรือระดับเม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดขาว และเกล็ดเลือดต่ำกว่าปกติ
สิ่งที่น่าสนใจคือ ผู้สูงอายุอาจไม่มีอาการสังเกตเห็น แต่มีความเสี่ยงที่ระดับวิตามินบี 12 ในเลือดจะต่ำ ดังนั้น การตรวจวัดระดับวิตามินบี 12 เป็นสิ่งสำคัญที่ควรทำในการตรวจประจำปี การรับประทานอาหารที่มีวิตามินบี 12 อย่างเพียงพอและเพิ่มการตรวจวัดสำหรับผู้สูงอายุอาจช่วยลดความเสี่ยงต่อภาวะขาดวิตามินบี 12 และอาการที่เกิดขึ้นจากภาวะขาดนี้ได้
ทำไมผู้สูงอายุจึงขาดวิตามินบี 12
ผู้สูงอายุมักขาดวิตามินบี 12 ด้วยหลายสาเหตุ เช่น
- กระเพาะอาหารอักเสบและเซลล์ผนังกระเพาะอาหารฝ่อ (Atrophic Gastritis and Hypochlorhydria) ทำให้การสร้างกรดในกระเพาะอาหารลดลง ลดการดูดซึมวิตามินบี 12
- การใช้ยาลดกรดในกระเพาะอาหารอย่างพร่ำเพรื่อเป็นเวลานาน (Histamine-2 Blocker, Proton Pump Inhibitor) ลดการสร้างกรดในกระเพาะอาหาร ทำให้การดูดซึมวิตามินบี 12 ลดลง
- การผ่าตัดกระเพาะอาหารหรือลำไส้
- โรคของลำไส้เล็ก เช่น Crohn Disease, Sprue, Malabsorption Syndrome
- การติดเชื้อ Pylori ในกระเพาะอาหาร
- การทำงานของตับอ่อนผิดปกติ (Pancreatic Insufficiency)
- การติดเชื้อพยาธิในลำไส้เล็ก (Fish Tapeworm)
- การบริโภคมังสวิรัติในระยะยาว
- โรคเอดส์หรือผลข้างเคียงจากการใช้ยาต้านไวรัสเอชไอวี
- โรคซีดจากการที่มีการสร้างภูมิคุ้มกันต่อต้านตัวเอง
การทราบสาเหตุที่เป็นเช่นนี้สามารถช่วยให้แพทย์และผู้ประเมินสุขภาพสามารถให้การดูแลและรักษาที่เหมาะสมสำหรับผู้สูงอายุที่ขาดวิตามินบี 12 อย่างมีประสิทธิภาพได้ดียิ่งขึ้น และช่วยลดความเสี่ยงต่อภาวะขาดวิตามินบี 12 และผลกระทบที่เกิดขึ้นจากภาวะขาดนี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพด้วย
รักษาภาวะการขาดวิตามินบี 12
การรักษาภาวะการขาดวิตามินบี 12 มักทำได้โดยใช้ยาวิตามินบี 12 ในรูปแบบการฉีดเข้ากล้ามเนื้อหรือการรับประทาน เลือกใช้ขนาดและระยะเวลาในการรักษาตามความรุนแรงและสาเหตุของภาวะการขาดนั้น
นอกจากการรักษาภาวะการขาดวิตามินบี 12 แล้ว การหาสาเหตุของโรคเป็นสิ่งสำคัญที่ไม่ควรละเลย เพราะถ้าสาเหตุยังไม่ถูกแก้ไข ภาวะการขาดวิตามินอาจเกิดขึ้นซ้ำอีกได้ สาเหตุหลักๆ มักมาจากความเสื่อมทางสรีรวิทยาของผู้สูงอายุและการใช้ยาอย่างไม่สมเหตุสมผล จึงควรทำการตรวจเช็คสุขภาพเป็นประจำทุกปี พร้อมนำยาที่ใช้ทุกชนิดมาให้แพทย์ตรวจด้วย เพื่อปรับชนิดและปริมาณยาให้เหมาะสมกับผู้ป่วยแต่ละคน เพื่อลดผลข้างเคียงที่เกิดขึ้นได้น้อยที่สุด