มะเร็งต่อมลูกหมาก อาการ และการรักษา
มะเร็งต่อมลูกหมาก อาการ และการรักษา
ต่อมลูกหมากเป็นอวัยวะหนึ่งในระบบสืบพันธุ์เพศชาย อยู่ระหว่างองคชาติและกระเพาะปัสสาวะ ทำหน้าที่ต่างๆ ซึ่งรวมถึงการผลิตของเหลวที่หล่อเลี้ยงและขนส่งสเปิร์ม การหลั่งสารแอนติเจนที่จำเพาะต่อต่อมลูกหมาก (PSA) ซึ่งเป็นโปรตีนที่ช่วยให้น้ำอสุจิคงสภาพเป็นของเหลว และช่วยควบคุมการปัสสาวะ มะเร็งต่อมลูกหมากเริ่มต้นจากเซลล์ในต่อมลูกหมากเจริญเติบโตผิดปกติเกินกว่าการควบคุมได้
มะเร็งต่อมลูกหมาก อันตรายไหม
มะเร็งต่อมลูกหมากเป็นสาเหตุการตายอันดับสองของมะเร็งในผู้ชายอเมริกัน รองจากมะเร็งปอด ผู้ชายประมาณ 1 ใน 41 คนจะเสียชีวิตด้วยมะเร็งต่อมลูกหมาก
มะเร็งต่อมลูกหมากอาจเป็นโรคร้ายแรง แต่ผู้ชายส่วนใหญ่ที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นมะเร็งต่อมลูกหมากจะไม่เสียชีวิตจากโรคนี้ ในความเป็นจริง ผู้ชายมากกว่า 3.1 ล้านคนในสหรัฐอเมริกาที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นมะเร็งต่อมลูกหมากยังคงมีชีวิตอยู่จนถึงปัจจุบันนี้
สาเหตุและอาการของมะเร็งต่อมลูกหมาก
มะเร็งต่อมลูกหมากเกิดจากอะไร
สาเหตุการเกิดมะเร็งต่อมลูกหมากยังไม่แน่ชัด ซึ่งคาดว่าเกิดจากการเปลี่ยนแปลงของ DNA ของเซลล์ต่อมลูกหมากปกติ และนำไปสู่การทำให้เซลล์เจริญเติบโตอย่างควบคุมไม่ได้
โอกาสในการเป็นมะเร็งต่อมลูกหมากจะเพิ่มขึ้นเมื่ออายุมากขึ้น มักพบในผู้ชายอายุ 50 ปีขึ้นไป นอกจากนี้ มะเร็งต่อมลูกหมากมักพบได้บ่อยในชายผิวดำและพบน้อยในชายเอเชีย
ผู้ชายที่มีประวัติครอบครัวที่มีบิดาหรือพี่ชายเป็นมะเร็งต่อมลูกหมากจะมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นเล็กน้อย การวิจัยล่าสุดยังชี้ให้เห็นว่าโรคอ้วน เพิ่มความเสี่ยงของมะเร็งต่อมลูกหมากได้
อาการของมะเร็งต่อมลูกหมาก
ในระยะแรกของมะเร็งต่อมลูกหมากมักไม่แสดงอาการ แต่การตรวจคัดกรองสามารถตรวจพบการเปลี่ยนแปลงที่อาจบ่งชี้ถึงมะเร็งได้ การตรวจเลือดเพื่อวัดระดับ prostate-specific antigen (PSA) หากมีระดับสูงแสดงว่าอาจเป็นมะเร็งได้
หากมีอาการ อาการที่พบได้แก่:
– มีความยากลำบากในการเริ่มต้นปัสสาวะ และการปัสสาวะต่อเนื่อง
– ปวดปัสสาวะบ่อยโดยเฉพาะตอนกลางคืน
– ปัสสาวะไหลอ่อน
– มีเลือดปนในปัสสาวะหรือน้ำอสุจิ
– ปวดเวลาหลั่งปัสสาวะหรือหลั่งน้ำอสุจิ
– ปวดหลัง สะโพก หรือกระดูกเชิงกราน
อาการเมื่อมะเร็งลุกลามมากขึ้น
ผู้ที่เป็นมะเร็งต่อมลูกหมากในระยะลุกลามอาจไม่แสดงอาการใดๆ อาการมักขึ้นอยู่กับขนาดของมะเร็งและตำแหน่งที่แพร่กระจายในร่างกาย นอกเหนือจากที่กล่าวมาแล้ว มะเร็งต่อมลูกหมากระยะลุกลามอาจมีอาการดังต่อไปนี้:
– ปวดกระดูก
– น้ำหนักลดอย่างไม่มีสาเหตุ
– รู้สึกเหนื่อยล้า
มะเร็งต่อมลูกหมากระยะสุดท้าย
มะเร็งต่อมลูกหมากระยะสุดท้ายคือระยะที่ 4 เกิดขึ้นเมื่อเซลล์มะเร็งต่อมลูกหมากแตกตัวออกจากต่อมลูกหมากและแพร่กระจายไปยังต่อมน้ำเหลืองหรือบริเวณอื่นของร่างกาย ซึ่งมักกระจายไปยังต่อมน้ำเหลือง กระดูก และตับ
ส่วนใหญ่แล้ว มะเร็งต่อมลูกหมากมักได้รับการวินิจฉัยในระยะก่อนหน้า คือมะเร็งจำกัดอยู่แค่ในต่อมลูกหมาก การรักษาอาจชะลอหรือลดขนาดมะเร็งต่อมลูกหมากระยะลุกลาม แต่สำหรับผู้ชายส่วนใหญ่ มะเร็งต่อมลูกหมากระยะที่ 4 ไม่สามารถรักษาให้หายได้ อย่างไรก็ตาม การรักษาสามารถยืดอายุและลดสัญญาณและอาการของโรคมะเร็งได้
สัญญาณและอาการของโรคมะเร็งต่อมลูกหมากระยะที่ 4 อาจรวมถึง:
– เจ็บปวดเมื่อปัสสาวะ
– กระแสปัสสาวะอ่อนลง
– พบเลือดในน้ำอสุจิ
– ปวดกระดูก
– ขาบวม
– เหนื่อยล้า อ่อนแรง
การวินิจฉัยโรค
การตรวจต่อมลูกหมากสามารถทำได้หลายวิธี คือ
– การตรวจเลือดเพื่อดูระดับค่า PSA ที่เฉพาะเจาะจงกับมะเร็งต่อมลูกหมาก
– การตรวจต่อมลูกหมากทางทวารหนัก
– การตรวจด้วยเครื่องสนามแม่เหล็กไฟฟ้าที่ให้ความคมชัดสูง (MRI)
– การตรวจชิ้นเนื้อ
การตรวจต่อมลูกหมากทางทวารหนัก
เนื่องจากต่อมลูกหมากเป็นอวัยวะที่อยู่ภายในร่างกาย แพทย์จึงไม่สามารถตรวจจากภายนอกได้ แต่เนื่องจากต่อมลูกหมากอยู่ด้านหน้าของทวารหนัก แพทย์สามารถสัมผัสได้โดยการสอดนิ้วที่สวมถุงมือและมีสารหล่อลื่นเข้าไปในทวารหนัก และคลำต่อมลูกหมากในบริเวณที่แข็ง เป็นก้อน หรือผิดปกติ ซึ่งการตรวจใช้เวลาเพียงไม่กี่นาที
ผู้ที่ได้รับการตรวจอาจรู้สึกไม่สบายเล็กน้อยชั่วขณะในระหว่างการตรวจ ซึ่งไม่ก่อให้เกิดความเจ็บปวดอย่างมีนัยสำคัญหรือความเสียหายต่อต่อมลูกหมาก
การรักษามะเร็งต่อมลูกหมาก
มะเร็งต่อมลูกหมากรักษาหายไหม
“การรักษามะเร็งต่อมลูกหมากจะขึ้นอยู่กับสถานการณ์ของแต่ละคน สำหรับคนจำนวนมากที่เป็นมะเร็งต่อมลูกหมาก ไม่จำเป็นต้องรักษา
เมื่อจำเป็นต้องรักษา จุดมุ่งหมายคือการรักษาหรือควบคุมโรคให้ส่งผลกระทบต่อชีวิตประจำวันน้อยที่สุดและไม่ทำให้อายุขัยสั้นลง
บางครั้งหากมะเร็งแพร่กระจายไปแล้ว เป้าหมายไม่ใช่การรักษา แต่เพื่อยืดอายุผู้ป่วยและชะลออาการ”
ในการตัดสินใจว่าการรักษาแบบใดดีที่สุด แพทย์จะพิจารณาจาก:
– ชนิดและขนาดของมะเร็ง
– ระยะของมะเร็ง
– สุขภาพทั่วไปของผู้ป่วย
– แพร่กระจายไปยังส่วนอื่น ๆ ของร่างกายหรือไม่
การรักษาทันทีอาจไม่จำเป็น
“มะเร็งต่อมลูกหมากในระยะแรกอาจไม่จำเป็นต้องรักษาในทันที สำหรับบางคน การรักษาอาจไม่จำเป็นเลย บางครั้งแพทย์แนะนำให้เฝ้าระวังอย่างใกล้ชิด โดยอาจมีการตรวจเลือดติดตามผล การตรวจทางทวารหนัก และการตรวจชิ้นเนื้อต่อมลูกหมากเป็นประจำเพื่อติดตามการลุกลามของมะเร็ง หากผลการตรวจแสดงว่ามะเร็งกำลังลุกลาม ผู้ป่วยอาจได้รับการรักษามะเร็งต่อมลูกหมาก เช่น การผ่าตัดหรือการฉายรังสี”
การผ่าตัดต่อมลูกหมาก
“การผ่าตัดเป็นทางเลือกหนึ่งในการรักษามะเร็งที่จำกัดเฉพาะในต่อมลูกหมาก บางครั้งใช้เพื่อรักษามะเร็งต่อมลูกหมากระยะลุกลามร่วมกับการรักษาอื่นๆ
การตัดเอาต่อมลูกหมากออกอาจรวมถึงเนื้อเยื่อรอบๆ ต่อมลูกหมากบางส่วน และต่อมน้ำเหลืองบางส่วน”
การผ่าตัดโดยการใช้กล้องส่องผ่านท่อปัสสาวะ (Transurethral Resection of the Prostate: TURP) เพื่อตัดเอาชิ้นเนื้อบางส่วนหรือทั้งหมดของต่อมลูกหมากออกมาก เป็นวิธีที่นิยมอย่างหนึ่งในปัจจุบัน
นอกจากนี้ยังมีผ่าตัดต่อมลูกหมากโดยเลเซอร์ โดยการใช้แสงเลเซอร์ที่มีพลังงานสูงยิงไปทำลายเนื้อเยื่อที่กีดขวางทางเดินปัสสาวะ
การรักษาโรคต่อมลูกหมากโตด้วยไอน้ำ (Rezūm Water Vapor Therapy)
เป็นเทคโนโลยีใหม่ที่แพทย์จะใช้เครื่องมือและกล้องสอดผ่านกระเพาะปัสสาวะ โดยแพทย์จะฉีดน้ำที่ผ่านการฆ่าเชื้อแล้วที่อุณหภูมิ 103 องศาเซลเซียส ไอน้ำจะทำให้เซลล์ที่อุดตันท่อทางเดินปัสสาวะตายไป ซึ่งระยะเวลาการรักษาทั้งหมดจะใช้เวลาเพียง 10-15 นาที ผู้ป่วยสามารถกลับบ้านได้ภายในวันเดียวกัน และผู้ป่วยส่วนใหญ่สามารถกลับไปทำกิจกรรมตามปกติได้ภายในเวลาไม่กี่วัน
การใช้รังสีรักษา (radiation therapy)
เป็นการรักษาด้วยการฉายรังสีพลังงานกำลังสูงเพื่อฆ่าเซลล์มะเร็ง หรือการฝังแร่ต่อมลูกหมาก
การใช้ยาเคมีบำบัด
ยาเคมีบำบัดมักใช้เพื่อรักษามะเร็งต่อมลูกหมากที่แพร่กระจายไปยังส่วนอื่นๆ ของร่างกาย (มะเร็งต่อมลูกหมากในระยะแพร่กระจาย)
การใช้ยาฮอร์โมน
การรักษาด้วยฮอร์โมนมักใช้ร่วมกับรังสีรักษา เพื่อเพิ่มโอกาสความสำเร็จในการรักษา