อาหารสำหรับผู้ป่วยมีภาวะไขมันในเลือดสูง
“โรคไขมันในเลือดสูง” เป็นภาวะที่ร่างกายมีระดับไขมันในเลือดสูงกว่าปกติ อาจเป็นระดับโคเลสเตอรอลสูงหรือระดับไตรกลีเซอร์ไรด์สูงอย่างใดอย่างหนึ่งหรือสูงทั้งสองชนิดก็ได้ ภาวะไขมันในเลือดสูงสามารถทำให้หลอดเลือดแข็ง ตีบ อุดตัน ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญที่ทำให้เกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด
สาเหตุของการเกิดภาวะไขมันในเลือดสูง
- ภาวะอ้วนหรือน้ำหนักเกิน
- ขาดการออกกำลังกายสม่ำเสมอ
- การดื่มสุราหรือสูบบุหรี่เป็นประจำ
- รับประทานอาหารที่มีไขมันโคเลสเตอรอลสูง หรือรับประทานอาหารมากเกินความจำเป็นของร่างกาย
- โรคหรือการใช้ยาบางชนิด เช่น โรคไทรอยด์ทำงานน้อยกว่าปกติ โรคเบาหวาน โรคไต ยาขับปัสสาวะ ยาสเตียรอยด์ ยาคุมกำเนิด เป็นต้น
- พันธุกรรม
ไขมันในเลือดที่สำคัญ
- ไตรกลีเซอร์ไรด์ ร่างกายสามารถสร้างขึ้นเองจาก น้ำตาล แป้ง แอลกอฮอล์ และส่วนหนึ่งได้รับจากอาหารที่รับประทานมาก สามารถทำให้หลอดเลือดอุดตันได้
- โคเลสเตอรอล ร่างกายสามารถสร้างขึ้นเองและส่วนหนึ่งได้รับจากอาหาร แหล่งโคเลสเตอรอลในอาหารพบมากใน ไข่แดง ปลาหมึก หอยนางรม เครื่องในสัตว์ นม เนย แบ่งเป็น 2 ชนิด คือ
2.1 โคเลสเตอรอลชนิดร้าย (แอล ดี แอลโคเลสเตอรอล / LDL) หากมีระดับสูงเกินไปจะไปสะสมที่เยื่อบุด้านในของหลอดเลือดแดง ทำให้เกิดภาวะหลอดเลือดแข็ง ตีบ หรืออุดตัน
2.2 โคเลสเตอรอลชนิดดี (เอช ดี แอลโคเลสรอล / HDL) เป็นชนิดที่มีประโยชน์ ทำหน้าที่นำโคเลสเตอรอลที่เหลือไปทำลายที่ตับ ป้องกันการเกิดภาวะเลือดแดงแข็ง
เป้าหมายในการควบคุม
- ไตรกลีเซอร์ไรด์ < 150 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร( < 100 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร)
- โคเลสเตอรอลรวม <200 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร
- โคเลสเตอรอลชนิดร้าย (แอล ดี แอลโคเลสเตอรอล(LDL)) < 130 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร
- โคเลสเตอรอลชนิดดี (เอช ดี แอลโคเลสรอล(HDL))
ผู้ชาย >40 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร ผู้หญิง >50 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร
เอาชนะอุปสรรคด้วยการเลือกอาหาร
- เลี่ยงรับประทานไขมันสัตว์ เช่น มันหมู หมูสามชั้น สันคอหมู ขาหมูติดมัน หนังเป็ดพะโล้ ก้นไก่ ก้นเป็ด มันไก่ หากจะรับประทานไก่ ให้เลือกส่วนอก และควรลอกหนังออก ใช้เนื้อสัตว์มีไขมันอิ่มตัวให้น้อย คือ ปลา และไก่ไม่ติดหนัง (เลือกทานไก่บริเวณอก)
- เลี่ยงรับประทานไขมันจากน้ำมะพร้าวแก่ เช่น กะทิข้น ควรงดแกงเผ็ดใส่กะทิ แกงเขียวหวาน แกงคั่ว แกงกะหรี่ ฯลฯ ข้าวซอยใส่กะทิ ก๋วยเตี๋ยวแกง (แขก) ฯลฯ ควรใช้กะทิเทียม (ทำจากน้ำมันรำข้าว) หรือนมพร่องมันเนย หรือนมขาดมันเนยแทน
- กะทิ สำหรับขนมใส่กะทิ (จากมะพร้าว) เช่น กล้วยบวชชี ขนมปลากริมไข่เต่า บัวลอย แกงบวดต่างๆ สาคูเปียก เต้าส่วน สามารถใช้กะทิเทียมหรือกะทิธัญพืชหรือนมพร่องมันเนยแทนได้เช่นเดียวกัน
- เลี่ยงอาหารที่มีโคเลสเตอรอลสูง เช่น ไข่ปลา ไข่แดง ตับ ไต มันสมอง ปลาหมึก หอยนางรม จำกัดไข่แดงไม่เกิน 3-4 ฟองต่อสัปดาห์ ส่วนไข่ขาวรับประทานได้ทุกวัน สำหรับเครื่องในสัตว์ไม่ควรรับประทานบ่อย จำกัดครั้งละ 2-3 ชิ้น
- เลี่ยงการใช้น้ำมันมะพร้าว น้ำมันปาล์ม และไขมันจากสัตว์ เช่น มันไก่ มันหมูมาหลอมเป็นน้ำมันเพื่อปรุงอาหาร ควรใช้น้ำมันรำข้าวเป็นหลักในการผัดและทอดอาหาร โดยไม่ใช้ไฟแรงเกินไป และใช้น้ำมันพืชอื่นๆ บ้าง
- เลี่ยงแหล่งไขมันทรานส์ ซึ่งพบมากในเนยเทียม เนยขาว ครีมเทียม หรืออาหารที่ใช้ไขมันดังกล่าว เช่น เค้ก คุกกี้ ขนมพัฟและพาย มันฝรั่งทอด (French fried) น้ำมันทอดซ้ำ
- ลดอาหารที่เติมน้ำตาล ทั้งขณะปรุงประกอบอาหาร หรือเติมขณะกินอาหาร ขนมหวานจัด เครื่องดื่มหรือผลิตภัณฑ์ที่มีน้ำตาลสูง (สังเกตปริมาณน้ำตาลได้จากฉลากโภชนาการ)
- เลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มชูกำลังและเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ทุกชนิด เพราะมีผลทำให้ระดับ ไตรกลีเซอไรด์ในเลือดสูง (หากเลี่ยงไม่ได้ควรดื่มไม่เกิน 1 ดริ้งต่อวัน ได้แก่ เบียร์ 1 กระป๋อง หรือเหล้า 45มิลลิลิตร หรือ ไวน์ 150 มิลลิลิตร)
- เลี่ยงการสูบบุหรี่
- เลือกรับประทานอาหารที่มีเส้นใยอาหารสูง ได้แก่ ผัก ผลไม้ ข้าวกล้อง ธัญพืชที่ไม่ผ่านการขัดสีหรือขัดสีน้อย
- เลือกรับประทานอาหารที่ไม่ใช้น้ำมัน เช่น ยำต่างๆ แกงเลียง แกงส้ม แกงเหลือง แกงป่า แกงจืด ต้มยำ ปลานึ่งกับผัก ปลาย่าง มะเขือเผา(ไม่ไหม้) อาหารที่ผัดใส่น้ำมันน้อย อาหารทอดที่ไม่อมน้ำมัน ปลาทอดโดยไม่ชุบแป้ง ไข่เจียวทอดใส่น้ำมันน้อย แทน อาหารผัดน้ำมันนองจาน อาหารทอดอบน้ำมัน เช่น ไข่ฟู ปาท่องโก๋ ไก่ชุบแป้งทอด
- เลือกรับประทานถั่วเปลือกแข็ง ถั่วเหลือง และปลาทู ปลาโอ ปลาทูน่า ปลาซาบะ ไขมันใต้ผิวหนัง ปลาทะเลดังกล่าวมีกรดไขมันชนิดโอเมก้า 3 อยู่มาก ช่วยลดระดับไตรกลีเซอไรด์ในเลือดได้ดี อย่างน้อยสัปดาห์ละ 3-4 ครั้ง (อย่างไรก็ตาม ไขมันชนิดโอเมก้า 3 จัดเป็นไขมันชนิดหนึ่งในผู้ที่รับประทานในรูปผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร หากรับประทานในปริมาณที่มากก็สามารถทำให้อ้วนได้)
- เลือกรับประทานนมชนิดไขมันต่ำ (นมพร่องมันเนย) แทนนมสดครบส่วน
- เลือกรับประทานไอศกรีมไขมันต่ำหรือเชอเบท แทนไอศกรีมกะทิและไอศกรีมที่ทำจากนมและครีม
แนะนำการเลือกซื้อและเลือกใช้ผลิตภัณฑ์น้ำมัน
- เลือกซื้อบรรจุภัณฑ์ที่ปิดสนิทและควรสังเกตเครื่องหมาย อย. รวมถึง วัน เดือน ปี ที่ผลิต
- การเลือกซื้อน้ำมัน ต้องคำนึงถึงวิธีการปรุงประกอบด้วย เช่น ถ้าเป็นเมนูอาหารทอด ต้องเลือกน้ำมันที่ทนความร้อนได้ดี ไม่เสื่อมสภาพได้ง่าย เช่น น้ำมันปาล์มโอเลอิน และควรใช้ครั้งเดียว ไม่ควรทอดซ้ำ สำหรับน้ำมันที่ไม่เหมาะสมกับการทำเมนูทอด ได้แก่ น้ำมันถั่วเหลือง น้ำมันดอกคำฝอย น้ำมันดอกทานตะวัน เพราะทนความร้อนได้ไม่ดี เสื่อมสภาพเร็ว ทำให้เกิดสารอนุมูลอิสระ ถ้ากินต่อเนื่องเป็นเวลานาน ก็จะเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือด
- สำหรับเมนูอาหารผัดหรือทำน้ำสลัด ก็สามารถใช้น้ำมันพวกนี้ได้ (น้ำมันถั่วเหลือง น้ำมันดอกคำฝอย น้ำมันดอกทานตะวัน)
- น้ำมันหีบเย็น เช่น น้ำมันมะพร้าว น้ำมันงา สำหรับคนที่ชอบกินสด ไม่จำเป็นเสมอไปสำหรับทุกคน น้ำมันชนิดใดก็ตามเมื่อคิดสัดส่วนพลังงานแล้วได้พลังงานที่มีค่าเท่ากัน สามารถทำให้อ้วนได้เช่นกัน ควรกินให้ถูกสัดส่วนและปริมาณที่กำหนด
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุ ลาดพร้าว WellQuest Wellness
สนใจจอง สอบถามเพิ่มเติมผ่านช่องทาง inbox page
Line : @wq.wellness
Tel : 0970405069 , 0956416356
สถานที่ : ลาดพร้าว ซอย 1 แยก 7
โลเคชั่น : https://maps.app.goo.gl/wT55ioSumW8ELNo58?g_st=il